ทำไมต้อง "ฮ้องขวัญ"?
พิธีกรรม “เฮียกขวัญ” หรือ "ฮ้องขวัญ" ตามความเชื่อของหมอเมืองเชื่อว่า ในร่างกายของคนเราประกอบด้วยธาตุทั้ง 4 คือ ดิน น้ํา ลม ไฟ ก่อตัวกันขึ้นมาเป็นรูปร่างที่ประกอบด้วยอาการ 32 เป็น อวัยวะต่างๆ ของร่างกายและเชื่อว่าจะมี “ขวัญ” หรือจิตเข้ามาเป็นส่วนคอยควบคุมการดํารงอยู่ของร่างกาย เช่น ขวัญตา, ขวัญหู, ขวัญใจ, ขวัญคอ ซึ่งขวัญของส่วนต่างๆ ก่อให้เกิดความสัมพันธ์กันทั้งร่างกายและจิต
ซึ่งหากขวัญส่วนใดส่วนหนึ่งได้รับการกระทบกระเทือนก็จะส่งผลให้อีกส่วนได้รับผลกระทบไปพร้อมๆ กัน อาทิเช่น เมื่อร่างกายได้รับความกระทบกระเทือนบาดเจ็บขึ้นมาก็ย่อมส่งผลให้ จิตใจได้รับผลดังกล่าวตามกัน
ดังนั้น เมื่อร่างกายและจิตใจได้รับความกระทบกระเทือนก็ย่อมจะมีแนวทางในการแก้ไขหรือการเสริมสร้างให้ทั้งสองส่วนกลับคืนสู่สภาพปกติ ซึ่งการรักษาทางกายนั้นจะมุ่งเน้นการรักษาภายนอก แต่ทางด้านจิตใจ นอกจากการให้กําลังใจแล้วกระบวนการ "เฮียกขวัญ” หรือ "ฮ้องขวัญ" ถือเป็นอีกแนวทางหนึ่งที่หมอเมืองได้มีการนํามาใช้ในการรักษาเพื่อการเสริมสร้างสภาพจิตใจให้คืนสู่สภาพปกติ
จิตเป็นนายกายเป็นบ่าว
คำว่าจิตเป็นนายกายเป็นบ่าวนี้ เป็นคำที่สามารถอธิบายทั้งในเชิงธรรมะ เชิงจิตวิทยา หรือแม้แต่ในเชิงวิทยาศาสตร์ และเมื่อเราพูดถึงความเจ็บป่วยยิ่งจะเห็นได้ชัด คำที่เรามักได้ยินเสมอๆ คือคำว่า จิตตก เมื่อใดก็ตามที่เราจิตตก หรือวิตกกังวล เป็นช่วงเวลาที่จิตอ่อนแอที่สุด เมื่อจิตอ่อนแอก็ดูเหมือนร่างกายที่เคยแข็งแรงก็พลอยอ่อนแอไปด้วย
เมื่อเจ็บป่วย หมอย่อมวินิจฉัยและหาสาเหตุของโรคว่าเกิดจากสาเหตุใดเพื่อที่ให้การรักษาที่ถูกต้อง ไม่ว่าจะด้วยการทำกายภาพบำบัด การให้ยากินยาทา ตามแบบแผนของแพทย์สมัยใหม่ ที่เน้นการรักษาทางกายภาพกับการใช้เคมีเพื่อปรับเคมีในร่างกายเท่านั้น บางครั้งอาจหลงลืมไปว่าความเจ็บป่วยที่เกิดขึ้นนั้น มิใช่เพียงแต่ร่างกาย หากจิตวิญญานหรือความรู้สึกนึกคิดและกำลังใจที่เคยมีก็พาลป่วยไปด้วย บางรายแม้จะรักษาทางกายหายแล้ว แต่กลับรู้สึกตัวเองยังป่วยอยู่
ความเจ็บป่วยที่เกิดขึ้นกับร่างกายหากผู้ที่ร่างกายสุขภาพแข็งแรง และสุขภาพจิตแข็งแรง มีแนวโน้มที่จะหายจากโรคภัยไข้เจ็บได้เร็วกว่าหรือฟื้นได้เร็วกว่าปกติ เพราะจิตบอกว่าเราไม่เป็นไร จิตก็จะสั่งการให้ร่างกายรู้สึกเช่นนั้นทันที
จึงเป็นที่มาของแนวคิดการบำบัดฟื้นฟูแบบองค์รวม (Holistic Care ) คือ การดูแลในหลายมิติเพื่อคุณภาพชีวิตที่ดี ได้แก่
มิติทางร่างกาย :
จัดโปรแกรมฟื้นฟูทางกายภาพบำบัดและกิจกรรมบำบัดให้ผู้สูงอายุและผู้ป่วยหลอดเลือดสมอง แบบเฉพาะรายบุคคล ด้วยโปรแกรมการออกกำลังแบบเข้มข้น เพื่อให้สามารถเดินได้ และช่วยเหลือตนเองในการในการทำกิจวัตรประจำวัน
มิติทางจิตใจ :
ส่งเสริมสุขภาพจิต อารมมณ์ ด้วยโปรเเกรมที่หลากหลาย เช่น โยคะหัวเราะ , สมาธิบำบัดด้วยเทคนิค SKT, การฝึกผ่อนคลายด้วยเทคนิค Jacobson progressive muscle relaxation และการนวดแบบ geriatrics massage
มิติทางด้านสังคม :
ส่งเสริมการปฏิสัมพันธ์ด้วยกิจกรรมกลุ่ม เช่น กิจกรรมทำอาหาร, ระบายสี, เล่นเกมส์ฝึกสมอง และเพ้นท์กระเป๋า ฯลฯ
